ΤΙ ΗΤΑΝ ΓΙΑ ΜΑΣ… ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΓΙΑ ΤΟ «ΑΥΡΙΟ» ΤΩΝ ΑΓΩΝΩΝ
Τί θα καταλάβαινε κάποιος/α, από το τι συνέβαινε στα Χανιά, αν με αλεξίπτωτο θα έπεφτε στο κέντρο της πόλης, τις μέρες της απεργίας πείνας των 15 ; Δεν υπάρχει τυπική μέρα της απεργίας πείνας, γιατί κάθε δευτερόλεπτο που περνά σε ένα τέτοιο αγώνα είναι εξαιρετικό. Αυτό θα μπορούσε να το δει ; Ή μήπως πρόκειται για κάτι που βιώνεται μονάχα από τους «άμεσα εμπλεκόμενους» ; Αν είναι έτσι, ένας τέτοιος αγώνας, πώς μπορεί να μας φανεί χρήσιμος ; Μήπως η “ακραία” αυτή πράξη κερδίζει την συμπάθεια και την συμπαράσταση από μόνη της ; Υπάρχει άραγε εδώ δίδαγμα, αφού σε καμιά περίπτωση δεν μας επιτρέπεται να μιλήσουμε για παράδειγμα ;
Ναι, πιστεύουμε, υπάρχει δίδαγμα. Για την ακρίβεια, αν υπάρχει κάτι σε αυτήν την ιστορία που χρήζει εκδήλωσης, είναι αυτό που βλέπουμε, τουλάχιστον εμείς, ως δίδαγμα. Διότι, όπως μας αρέσει να λέμε, μία ρωγμή έγινε στο Φρούριο, δεν ρίξαμε το τείχος ακόμα…
Όλα είναι πολιτική. Η αλληλεγγύη είναι πολιτική, αλλιώς δεν γκρεμίζει Φρούρια. Οι αγώνες είναι πολιτικοί, αλλιώς δεν φτάνεις στο στόχο σου. Έτσι είδαμε την απεργία πείνας. Ένας αγώνας ακόμα. Μια πολιτική απόφαση ακόμα. Μια ψυχρή, υπολογισμένη, στοχευμένη κίνηση που έπρεπε να γίνει. Και έγινε εκεί που μπορούσε να γίνει. Στα Χανιά. Από αυτούς που μπορούσαν να την εκτελέσουν και να την στηρίξουν. Μόνο ο χρόνος ίσως να μην ήταν ο πλέον κατάλληλος – αλλά πότε στην πραγματικότητα είχαν ωράριο τέτοιοι αγώνες ;
Στην Ελλάδα σήμερα, το μέσο αυτό λογαριάζεται ως το ύστατο μέσο πάλης. Όσοι ήταν μέσα στη διαδικασία της απόφασης δεν το είδαν ποτέ ως τέτοιο. Για μας θα ήταν μονάχα η αφετηρία της αντεπίθεσης. Μονάχα να τους δούνε, να πάρουνε χαμπάρι ότι ζούνε στην παρανομία, μόνο και μόνο επειδή κατάφεραν να διασχίσουν ένα ναρκοπέδιο ή μια ατέλειωτη θάλασσα. Ο στόχος ήταν να τους δούνε οι πολλοί, να τους δούνε όλοι και όλες. Όχι μόνο αυτοί οι λίγοι, οι έλληνες αλληλέγγυοι στους μετανάστες, που έτσι κι αλλιώς τους βλέπανε ως τότε. Όσο γίνεται πιο πολύς κόσμος, η κοινωνία ολόκληρη. Μετά θα άνοιγε ένας δρόμος, που έως τότε ήταν κλειστός. Και ο δρόμος όντως άνοιξε. Αυτός ήταν ο στόχος, αυτό ήταν το νόημα αυτού του αγώνα.
Η ιστορία ξεκινά τουλάχιστον 2 μήνες πριν από τις 11 Νοέμβρη του 2008. Η πιο ενεργή κοινότητα μεταναστών της πόλης, οι Άραβες του Μαγκρέμπ (από τις χώρες της Β.Αφρικής δηλαδή), βρισκόταν σε αναβρασμό. Μετά από ένα θερμό καλοκαίρι εντυπωσιακών κινητοποιήσεων στους δρόμους και αιματηρών «αντιδράσεων» στα στενά, η κοινότητα που στελέχωνε -σχεδόν αποκλειστικά έως τότε- το Φόρουμ Μεταναστών Κρήτης, ήθελε να κάνει κάτι που θα δημιουργούσε εξελίξεις. Δεν ήθελε να περιμένει την επόμενη ντιρεκτίβα. Πάει καιρός από τότε που πάτησαν γερά τα πόδια τους σε αυτήν την πύλη της Ευρώπης και επιπλέον δεν είχαν τίποτα να χάσουν. Η απόφασή τους ήταν: πάμε για απεργία πείνας.
Η απόφαση αυτή διαβιβάστηκε σαν τελεσίγραφο στο Φόρουμ Μεταναστών Κρήτης, το οποίο ως συλλογική προσπάθεια αυτό-οργάνωσης ενεργών μεταναστών και ελλήνων αλληλέγγυων που είχε οργανώσει τους αγώνες των προηγούμενων μηνών, ανέλαβε να προετοιμάσει την υλοποίηση της. Κυρίως όμως, ανέλαβε με τη σειρά του να διαβιβάσει στους χώρους της αλληλεγγύης την απόφαση αυτή και το αίτημα στήριξής της, ακριβώς όπως του ετέθει: ως καθήκον τους. Θα επανέλθουμε σε αυτό, διότι για μας, τα μέλη του Φ.Μ.Κ, το περιεχόμενο αυτό, του καθήκοντος δηλ., είναι το πλέον σημαντικό ζήτημα που εισάγει ο αγώνας αυτός στο αντιρατσιστικό κίνημα της Ελλάδας.
Μετά από ένα μήνα συνελεύσεων που στις πιο πολλές συμμετείχαν πάνω από 200 μετανάστες, γύρω στα 50 άτομα διέθεσαν σε πανηγυρικό κλίμα τον εαυτό τους για τη θέση του απεργού πείνας. Ο Αμπντελγάνι, ο Αμπντεραχίμ, ο Σαΐντ, ο Τάρεκ, ο Μοχάμεντ, ο Χασάν, ο Χαφίδ, ο Χουσίν, ο Καρίμ, ο Μαχμούντ, ο Ρασίντ, ο Αμπντάλα, ο Χαλίντ, ο Εναφάα και ο Αμπντελμαζίντ, τα λιοντάρια που αποτέλεσαν την ομάδα των 15, ήταν συλλογική επιλογή των υπόλοιπων «υποψηφίων» και όλων εμάς που βρεθήκαμε σε αυτές τις συνελεύσεις. Τα κριτήρια ήταν η όσο γίνεται μεγαλύτερη αντοχή σε μια μακρόχρονη σωματική εξάντληση και έκθεση στη δημόσια θέα, καθώς και νομικής φύσεως προϋποθέσεις. Οι 15 εκπροσωπούσαν μια συλλογική θέληση και απόφαση για αγώνα, με αιτήματα όμως που αντιπροσώπευαν τις αγωνίες και τα βάσανα ενός πολύ ευρύτερου συνόλου μεταναστών στην Ελλάδα.
Στο επίπεδο ευαισθητοποίησης και ηθικής συμπαράστασης από τη μεριά της τοπικής κοινωνίας, η απεργία υπήρξε σαφέστατα νικηφόρα. 26 μέρες δόθηκε ένας σκληρός αγώνας που έκανε την πόλη άνω-κάτω. Μία σκληρή απεργία πείνας που στηρίχθηκε αδιαμεσολάβητα από μια συμμαχία δρόμου από «κινηματίες» και «απλούς» πολίτες από όλους τους «χώρους» και τις «τάσεις», ανεξαρτήτως δηλ. πολιτικής ταυτότητας ή «άλλης» ιδιότητας, από την Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης.
Η συμμαχία αυτή ανθρώπων χρησιμοποίησε όλα τα μέσα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον αγώνα. Έδρασε στο δρόμο και εκπροσωπήθηκε σε κεντρικά θεσμικά όργανα, κατέλαβε δημόσια κτήρια και βγήκε στα επανειλημμένα στα ΜΜΕ, κατάφερε να μεταφέρει τη φωνή των απεργών, των αλληλέγγυων, των μεταναστών εν γένει, μέχρι και το τελευταίο σπίτι στα Χανιά. Κατάφερε να εξασφαλίσει την δημόσια έκφραση στήριξης, όχι μόνο αφυπνίζοντας όλες τις συλλογικότητες και τις οργανώσεις της πόλης, αλλά και υποχρεώνοντας το σύνολο σχεδόν των τοπικών επίσημων φορέων στη στήριξη αυτή. Εκτίμησή μας είναι ότι οι 26 αυτές μέρες άλλαξαν άρδην την εικόνα, που είχε σχηματιστεί στο μυαλό των πολλών, για τον «λαθραίο» οικονομικό μετανάστη, με ότι αυτή συνεπάγεται για τη ζωή του ανάμεσά μας. Μια αλλαγή που «προστάτευσε» τον τόπο αυτό από την θεσμική και κοινωνική, ρατσιστική και ξενοφοβική επιδημία του περασμένου καλοκαιριού.
Δυστυχώς, οι έμπρακτα συμπαραστάτες, έλληνες και μετανάστες, δεν κατόρθωσαν να προκαλέσουν ανάλογα αντανακλαστικά αλληλεγγύης στην υπόλοιπη χώρα, ούτε καν στους κατεξοχήν ευαίσθητους «χώρους». Ούτε καν στο σύνολο των μεταναστευτικών και αντιρατσιστικών συλλογικοτήτων. Εκείνη την εποχή, κάναμε αρκετές εύστοχες διαπιστώσεις για το τί έφταιξε ως προς αυτό. Ήταν η ελλιπής προετοιμασία, η χρονική σύμπτωση με την μαζική απεργία πείνας στις φυλακές, η αθηνοκεντρική αντίληψη και λειτουργία του κινήματος. Ήταν όμως και κάτι άλλο, κατά τη γνώμη μας, πιο κρίσιμο. Η Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης στα Χανιά δεν κατάφερε να διαβιβάσει στην υπόλοιπη χώρα, με τη σειρά της κι αυτή, την έκκληση για στήριξη, με το συγκεκριμένο όμως περιεχόμενο: αυτό του καθήκοντος.
Επανερχόμαστε λοιπόν στην αρχή των πάντων, στο στοιχείο που έκανε αυτόν τον αγώνα νικηφόρο και σχετίζεται με το πώς μια αδιαμεσολάβητη κοινωνική δυναμική, έρχεται να συναντήσει τις οργανωμένες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις. Που έδωσε το ισχυρότερο κίνητρο στους αλληλέγγυους να τρέξουν για τους 15 και τους εκατοντάδες μετανάστες συντρόφους τους, να δώσουν την ψυχή τους για να μην τους απογοητεύσουν, να παραμερίσουν αγκυλώσεις και κωλύματα και να λειτουργήσουν σαν μια πραγματική συμμαχία δρόμου. Το στοιχείο αυτό ήταν η αξίωση εκ μέρους του θεωρούμενου (ανομολόγητα ίσως) «υποκειμένου», να δουν οι χώροι αλληλεγγύης την στήριξη αυτού του αγώνα ως καθήκον. Εμείς δηλ. που συσπειρωθήκαμε, και αυτοοργανωθήκαμε, που κάναμε υπερβάσεις παλεύοντας ανοιχτά και εκθέτοντας τους εαυτούς μας στη θεσμική καταστολή και στην κοινωνική αρένα, απαιτήσαμε το κάτι παραπάνω από όλους όσους υποστηρίζουν τους μετανάστες και τους αγώνες τους. Με μοναδική προϋπόθεση την δική μας πίστη και δυναμική, τολμήσαμε το βήμα παραπάνω : μια διαδικασία που ο ένας (« ο μετανάστης») έθετε τον άλλο («τον αλληλέγγυο») προ των ευθυνών του. Και οι ευθύνες ήταν να ξεπεραστούν αφενός όλα αυτά που κατακερματίζουν τους κινηματικούς χώρους, αφετέρου, οι ενδοιασμοί και οι φοβίες, που λίγο-πολύ όλοι είχαμε για έναν αγώνα τέτοιου είδους, ο οποίος σε αντίθεση με τους άλλους τέτοιους είχε ευρύτατες διεκδικήσεις, και μάλιστα φαινομενικά «παράλογες».
Η αίσθηση του απτού καθήκοντος, η διαδικασία ότι το υποκείμενο έθετε το κίνημα προ των ευθυνών του, ξεχώρισε την «ήρα από το στάρι». Μπήκε από νωρίς το εξής δίλημμα: από τη μια λεγόταν ότι υπήρχαν μετανάστες που συνέχιζαν, κι αυτό μας υποχρέωνε να συνεχίζουμε την υποστήριξη. Την ίδια στιγμή, όσο οι μετανάστες έβλεπαν να γίνονται γύρω τους συνελεύσεις και εκδηλώσεις αλληλεγγύης, ένιωθαν την υποχρέωση να συνεχίσουν. Αυτό βέβαια, είχε πολλές φορές την αίσθηση ότι ο ένας παρασύρει τον άλλο σε κάτι μάταιο. Αυτή η αλληλοτροφοδότηση χρειαζόταν διαρκώς καύσιμο (αυτό που κάνουν οι μετανάστες μας αναγκάζει ή όχι να δείξομε αλληλεγγύη;). Αυτό απαιτούσε και γερά στομάχια, αυτή η διαρκής διαδικασία που σε κάποιες στιγμές έφτανε και στα όρια του εκβιασμού. Στο βάθος όμως, το γεγονός ότι η διαδικασία ετέθη από τους μετανάστες ήταν που έκανε το κίνημα αλληλεγγύης να συνεχίσει τον αγώνα μέχρι τέλους, μέχρι δηλ. την δικαίωση των 15.
Μετά από 26 μέρες, στις 6 Δεκεμβρίου του 2008, λίγες ώρες πριν δολοφονηθεί ο Αλέξης Γρηγορόπουλος, ήρθε η υπουργική δέσμευση για τη νομική ρύθμιση που θα έδινε χαρτιά στους 15. Είχε μόλις προηγηθεί μια απέλπιδα «εκστρατεία» μιας ομάδας αλληλέγγυων που απέκλεισαν το κτήριο του υπουργείου εσωτερικών, μία κίνηση που υπαγορεύθηκε από την αποκαρδιωτική έλλειψη ουσιαστικής στήριξης από χώρους αλληλεγγύης στην Αθήνα – ακόμα και μετά από 26 μέρες. Όντας ενήμεροι οι απεργοί για αυτήν την πραγματικότητα, έδωσαν τέλος στην δοκιμασία τους, παρόλο που δεν πέτυχαν τον αρχικό τους στόχο, την δικαίωση δηλ εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών που στερούνται νομικής υπόστασης, για τους ίδιους λόγους που τη στερούνταν και οι ίδιοι.
Παρόλα αυτά, ο χρόνος έδειξε ότι στην πραγματικότητα η νομική ρύθμιση που πέτυχαν με τον αγώνα τους, επέτρεψε και σε άλλους -πάνω από 100 μέχρι τώρα- να ζήσουν «στον ήλιο» και να γλιτώσουν από το εξευτελισμό του απάνθρωπου κυνηγητού, της «σκούπας» και της απέλασης. Αυτό για μας, από μόνο του συνιστά ρωγμή στο Φρούριο, και μάλιστα σε έναν από τους προμαχώνες του. Πάνω από όλα όμως, οι 15 και όλοι εμείς που αγωνιστήκαμε έξω από τις σκηνές τους, είμαστε περήφανοι που ο αγώνας αυτός, επειδή ακριβώς είχε τα παραπάνω χαρακτηριστικά, απέδειξε ότι…
- Οι μετανάστες μπορούν οι ίδιοι και πρέπει να ηγηθούν με αυτό-οργάνωση, του μεταναστευτικού κινήματος, με ότι αυτό σημαίνει για τη συμπεριφορά και τα καθήκοντα των ντόπιων αλληλέγγυων,
- οι μεταναστευτικοί αγώνες μπορούν να είναι διεκδικητικοί και όχι μόνο καταγγελτικοί,
- να είναι επιθετικοί και όχι μόνο αμυντικοί,
- να είναι αδιαμεσολάβητοι έξω και πέρα από πολιτικές στέγες και πελατείες,
- και τέλος να είναι… και νικηφόροι.
Ή, για να το πούμε αλλιώς, η απεργία πείνας των 15 το 2008 στα Χανιά απέδειξε ότι… μόνο έτσι μπορούν να είναι νικηφόροι. Αυτή είναι η παρακαταθήκη της για τους επόμενους αγώνες, για το αύριο του μεταναστευτικού και αντιρατσιστικού κινήματος.
Νέα από το blog της πρωτοβουλίας αλληλεγγύης της Αθήνας
Ανοιχτή Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης στους 300 Μετανάστες Απεργούς Πείνας 